Viêm tai giữa là một trong những bệnh lý phổ biến ở trẻ em, đặc biệt trong giai đoạn từ 6 tháng đến 3 tuổi. Bệnh không chỉ gây đau đớn mà nếu không được điều trị đúng cách, có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách xử lý sẽ giúp bố mẹ chăm sóc trẻ hiệu quả hơn.
1. Viêm tai giữa là gì?
Viêm tai giữa là một nhóm bệnh lý xảy ra tại tai giữa, do vi khuẩn phát triển hoặc do tác động từ các yếu tố môi trường bên ngoài. Bệnh gây tổn thương và viêm nhiễm tại khoang tai giữa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời.
Viêm tai giữa được chia thành hai dạng chính:
- Viêm tai giữa cấp tính: Đây là tình trạng viêm nhiễm kéo dài trong tai giữa, có thể gây tổn thương cho cả khoang tai và màng nhĩ. Nếu không điều trị, tổn thương có thể trở nặng, dẫn đến tình trạng chảy dịch liên tục qua lỗ thủng màng nhĩ. Dạng viêm này thường có triệu chứng rõ ràng như đau tai, sốt, hoặc chảy dịch mủ.
- Viêm tai giữa có dịch tiết: Đây là hiện tượng tai giữa tích tụ dịch không nhiễm trùng kéo dài trên 3 tháng. Dạng này ít có triệu chứng rõ ràng, người bệnh thường chỉ cảm thấy tai bị đầy hoặc nặng. Tình trạng này tuy không gây đau nhức nhưng có thể dẫn đến giảm thính lực nếu kéo dài.
Cả hai dạng bệnh đều có nguy cơ ảnh hưởng đến thính lực của người bệnh. Với trẻ nhỏ, viêm tai giữa có dịch tiết kéo dài có thể gây mất thính lực, làm ảnh hưởng đến khả năng nghe và học tập. Nếu viêm tai giữa cấp không được xử lý đúng cách, bệnh có thể tiến triển thành viêm tai giữa mủ hoặc viêm thanh dịch, làm tăng nguy cơ chảy mủ và tổn thương lâu dài ở tai giữa.
2. Nguyên nhân gây viêm tai giữa ở trẻ
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm tai giữa, trong đó phổ biến gồm:
- Cấu trúc tai của trẻ nhỏ: Ống tai Eustachian ở trẻ ngắn và nằm ngang hơn so với người lớn, dễ bị tắc nghẽn bởi dịch nhầy.
- Nhiễm trùng đường hô hấp: Các bệnh lý như cảm lạnh, cúm, viêm họng dễ lan sang tai giữa.
- Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện: Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch yếu, dễ bị tấn công bởi vi khuẩn và virus.
- Các yếu tố môi trường: Sống trong môi trường nhiều khói bụi, ô nhiễm hoặc thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá.
3. Triệu chứng nhận biết viêm tai giữa
Bố mẹ có thể phát hiện sớm viêm tai giữa thông qua các dấu hiệu sau:
- Sốt cao: Trẻ thường bị sốt từ 38–40°C.
- Đau tai: Trẻ khó chịu, thường xuyên kéo tai hoặc khóc nhiều.
- Giảm thính lực: Trẻ có thể không phản ứng với âm thanh.
- Chảy dịch tai: Dịch màu vàng, xanh hoặc có mùi khó chịu chảy ra từ tai.
- Rối loạn giấc ngủ và ăn uống: Trẻ biếng ăn, quấy khóc nhiều vào ban đêm.
4. Phòng ngừa viêm tai giữa hiệu quả
Để giảm nguy cơ mắc viêm tai giữa, bố mẹ cần lưu ý:
- Giữ vệ sinh cá nhân: Hướng dẫn trẻ rửa tay thường xuyên và vệ sinh mũi họng sạch sẽ.
- Tiêm phòng đầy đủ: Các loại vắc xin như phế cầu khuẩn, cúm có thể giảm nguy cơ mắc viêm tai giữa.
- Tránh tiếp xúc với khói thuốc: Không để trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá và môi trường ô nhiễm.
- Nuôi con bằng sữa mẹ: Sữa mẹ cung cấp kháng thể tự nhiên, giúp trẻ tăng cường hệ miễn dịch.
- Đảm bảo trẻ bú đúng tư thế: Tránh cho trẻ bú khi nằm để hạn chế dịch nhầy chảy ngược lên tai.
5. Cách xử lý khi trẻ bị viêm tai giữa
Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu viêm tai giữa, bố mẹ nên thực hiện các bước sau:
- Đưa trẻ đi khám bác sĩ: Bác sĩ sẽ kiểm tra tai bằng dụng cụ chuyên dụng để chẩn đoán và chỉ định điều trị phù hợp.
- Tuân thủ điều trị: Nếu bác sĩ kê kháng sinh, cần cho trẻ uống đúng liều và đủ thời gian để tránh tái phát hoặc kháng thuốc.
- Giảm đau tại nhà: Có thể dùng thuốc hạ sốt và giảm đau (theo hướng dẫn của bác sĩ) để giảm khó chịu cho trẻ.
- Theo dõi các biến chứng: Nếu trẻ có biểu hiện sốt kéo dài, dịch tai chảy nhiều hoặc sưng đỏ quanh tai, cần đưa trẻ tái khám ngay.
6. Những biến chứng có thể xảy ra nếu không điều trị kịp thời
Viêm tai giữa nếu không được xử lý đúng cách có thể dẫn đến:
- Thủng màng nhĩ: Gây giảm thính lực hoặc mất thính lực vĩnh viễn.
- Viêm xương chũm: Nhiễm trùng lan rộng ra vùng xương chũm sau tai.
- Viêm màng não: Biến chứng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng.
- Áp xe não: Hình thành các ổ mủ trong não.
7. Khi nào cần đưa trẻ đi khám?
Bố mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay khi:
- Trẻ bị sốt cao trên 39°C và không hạ sau khi dùng thuốc.
- Trẻ có biểu hiện đau tai dữ dội hoặc chảy dịch tai liên tục.
- Tình trạng bệnh không cải thiện sau 2–3 ngày điều trị tại nhà.
Viêm tai giữa ở trẻ là bệnh lý phổ biến nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Bố mẹ cần chú ý quan sát các dấu hiệu bất thường ở trẻ và không tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Hãy đưa trẻ đi khám kịp thời để bảo vệ sức khỏe tai mũi họng, đảm bảo sự phát triển toàn diện của trẻ.
Phòng Khám Sản Nhi Xét Nghiệm BS Kha Trâm CS2
|