1. Ăn Dặm Là Gì?
Ăn dặm là quá trình chuyển đổi từ sữa mẹ hoặc sữa công thức sang thực phẩm rắn, giúp bé làm quen với các loại thức ăn khác nhau. Đây là giai đoạn quan trọng trong sự phát triển của trẻ, ảnh hưởng đến sức khỏe tiêu hóa, khả năng nhai nuốt và thói quen ăn uống sau này.
2. Khi Nào Bé Có Thể Bắt Đầu Ăn Dặm?
Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), trẻ nên bắt đầu ăn dặm khi:
-
Đủ 6 tháng tuổi: Trước 6 tháng, hệ tiêu hóa của bé chưa phát triển hoàn thiện để xử lý thức ăn rắn.
-
Ngồi vững mà không cần hỗ trợ nhiều: Bé có thể giữ đầu thẳng và kiểm soát cổ tốt.
-
Có phản xạ nhai: Bé không còn phản xạ đẩy lưỡi mạnh khi đưa vật lạ vào miệng.
-
Hứng thú với thức ăn: Bé quan sát, với tay hoặc há miệng khi thấy người lớn ăn.
-
Cân nặng đạt gấp đôi lúc sinh: Đây là một chỉ số giúp ba mẹ xác định bé đã sẵn sàng.
3. Vì Sao Không Nên Cho Bé Ăn Dặm Quá Sớm Hoặc Quá Muộn?
Ăn dặm quá sớm (trước 4-5 tháng tuổi):
-
Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, dễ gây rối loạn tiêu hóa, táo bón hoặc tiêu chảy.
-
Tăng nguy cơ dị ứng thực phẩm do niêm mạc ruột chưa đủ trưởng thành.
-
Ảnh hưởng đến nguồn dinh dưỡng từ sữa mẹ, khiến bé bú ít hơn và thiếu hụt dưỡng chất cần thiết.
Ăn dặm quá muộn (sau 7-8 tháng tuổi):
-
Thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là sắt, kẽm và vitamin D, ảnh hưởng đến phát triển thể chất và trí tuệ.
-
Tăng nguy cơ biếng ăn, chậm tăng cân, khó làm quen với thức ăn mới.
-
Bé có thể gặp khó khăn trong việc nhai nuốt và phát triển kỹ năng vận động miệng.
4. Các Phương Pháp Ăn Dặm Phổ Biến
Ba mẹ có thể chọn phương pháp ăn dặm phù hợp với bé:
-
Kiểu truyền thống: Nghiền nhuyễn thực phẩm, sau đó chuyển dần sang thức ăn thô hơn.
-
Kiểu Nhật: Giúp bé cảm nhận từng loại thực phẩm riêng biệt, bắt đầu với cháo loãng 1:10.
-
Tự chỉ huy (BLW – Baby Led Weaning): Bé tự ăn thức ăn cắt miếng nhỏ, phát triển kỹ năng nhai và tự lập.
-
Kiểu kết hợp: Kết hợp giữa ăn dặm truyền thống và BLW để bé có sự linh hoạt.
5. Dấu Hiệu Bé Chưa Sẵn Sàng Ăn Dặm
Nếu bé có các dấu hiệu sau, ba mẹ cần cân nhắc trì hoãn việc ăn dặm:
-
Vẫn còn phản xạ đẩy lưỡi mạnh.
-
Không thể ngồi thẳng hoặc chưa kiểm soát đầu tốt.
-
Không hứng thú với thức ăn, quay đi khi được đút ăn.
-
Có vấn đề tiêu hóa như tiêu chảy kéo dài, trào ngược nặng.
6. Những Lưu Ý Khi Cho Bé Bắt Đầu Ăn Dặm
-
Bắt đầu từ thức ăn lỏng, nhuyễn, sau đó tăng dần độ thô.
-
Giữ bữa ăn vui vẻ, không ép bé ăn.
-
Không thêm gia vị như muối, đường vào thức ăn cho bé dưới 1 tuổi.
-
Không dùng mật ong, sữa bò tươi, hải sản có vỏ cứng khi bé dưới 1 tuổi.
-
Quan sát phản ứng dị ứng thực phẩm (mẩn đỏ, nôn, tiêu chảy…).
-
Tiếp tục duy trì sữa mẹ/sữa công thức song song với ăn dặm.
Như vậy, có thể thấy thời điểm phù hợp nhất là khi bé đủ 6 tháng tuổi và có dấu hiệu sẵn sàng. Cho bé ăn dặm đúng cách giúp bé phát triển toàn diện, giảm nguy cơ dị ứng và biếng ăn sau này. Ba mẹ nên theo dõi phản ứng của bé để điều chỉnh phù hợp, đảm bảo bé có một khởi đầu ăn dặm thuận lợi và vui vẻ.
Phòng Khám Sản Nhi Xét Nghiệm BS Kha Trâm CS2
|