Việc lựa chọn thời điểm thích hợp để tẩy giun cho trẻ là mối quan tâm thường gặp của nhiều bậc phụ huynh. Theo khuyến cáo từ các tổ chức y tế, nên tẩy giun cho trẻ định kỳ mỗi 4–6 tháng/lần nhằm phòng ngừa và loại bỏ nguy cơ nhiễm giun đường ruột – một yếu tố có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất và tinh thần. Tuy nhiên, trước khi tiến hành sử dụng thuốc, cha mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa Nhi hoặc bác sĩ chuyên ngành Ký sinh trùng để nhận được chỉ định cá nhân hóa, phù hợp với độ tuổi, cân nặng, tình trạng sức khỏe và tiền sử bệnh lý của trẻ.
1. Tẩy giun là gì và vì sao tẩy giun cho trẻ là cần thiết?
Tẩy giun là quá trình sử dụng thuốc có hoạt chất chuyên biệt nhằm tiêu diệt và loại bỏ các loại giun ký sinh ra khỏi cơ thể. Tại Việt Nam – một quốc gia thuộc vùng khí hậu nhiệt đới ẩm – tỷ lệ nhiễm giun đường ruột, đặc biệt là giun đũa (Ascaris lumbricoides), vẫn còn phổ biến. Nguồn lây nhiễm chủ yếu đến từ thực phẩm chưa được nấu chín kỹ, nước uống nhiễm trứng giun, hoặc qua việc ăn uống không đảm bảo vệ sinh.
Trẻ em có nguy cơ cao nhiễm giun kim (Enterobius vermicularis) khi chơi đùa trên đất cát, đưa tay bẩn vào miệng hoặc thông qua hành vi gãi vùng hậu môn – nơi giun cái đẻ trứng gây ngứa, sau đó tay tiếp xúc miệng và vô tình đưa trứng giun vào cơ thể. Nhiễm giun kéo dài có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, thiếu máu do thiếu sắt, chậm tăng trưởng thể chất, hoặc thậm chí ảnh hưởng chức năng gan và phổi nếu giun di chuyển nội tạng. Do đó, để bảo vệ đường ruột của con, ba mẹ cần tẩy giun cho trẻ đúng định kỳ.
Bên cạnh đó, đối với phụ nữ mang thai, nhiễm giun không chỉ gây suy dinh dưỡng cho mẹ mà còn tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Đây là một vấn đề nghiêm trọng, cần được kiểm soát trước và trong quá trình thai kỳ với sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ sản khoa.
2. Các hoạt chất tẩy giun cho trẻ thường dùng là gì?
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thuốc tẩy giun chứa các hoạt chất như: mebendazol, albendazol và một số dẫn xuất khác. Trong đó, mebendazol là hoạt chất phổ biến, có phổ tác dụng rộng và được đánh giá là an toàn khi sử dụng đúng liều. Thuốc hoạt động theo cơ chế ức chế sự hấp thu glucose của giun, làm rối loạn chuyển hóa năng lượng của ký sinh trùng, dẫn đến mất năng lượng và tử vong.
Mebendazol có thể sử dụng để tẩy giun cho trẻ từ 2 tuổi trở lên với liều lượng khuyến cáo thông thường là 500mg/lần, định kỳ mỗi 4–6 tháng/lần. Ưu điểm nổi bật của thuốc là có thể sử dụng vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, không cần nhịn ăn hay dùng kèm thuốc xổ, giúp thuận tiện hơn trong quá trình sử dụng so với các thế hệ thuốc tẩy giun trước đây.
3. Lưu ý khi dùng thuốc tẩy giun cho trẻ
Mặc dù các thuốc tẩy giun thế hệ mới tương đối an toàn, vẫn có thể xuất hiện một số tác dụng phụ nhẹ như: đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, hoặc mệt mỏi. Để hạn chế tình trạng này, nên cho trẻ uống thuốc sau bữa sáng hoặc cách bữa ăn khoảng 2 giờ. Nếu muốn đạt hiệu quả tối đa trong việc tiêu diệt giun, thời điểm lý tưởng là uống vào buổi sáng sớm khi bụng đói hoặc sau bữa tối vài giờ.
Không nên sử dụng thuốc tẩy giun cho:
-
Trẻ dưới 2 tuổi (trừ khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa).
-
Ngoài ra, đối với phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong tam cá nguyệt đầu tiên. Nếu đang có kế hoạch mang thai, nên thực hiện việc tẩy giun trước ít nhất 3 tháng để đảm bảo an toàn cho thai kỳ.
4. Các nhóm thuốc tẩy giun phổ biến hiện nay
Thuốc tẩy giun đường ruột chủ yếu tiêu diệt giai đoạn giun trưởng thành và ấu trùng, không có tác dụng trên trứng giun. Do đó, việc tẩy giun định kỳ là cần thiết để loại bỏ hoàn toàn vòng đời ký sinh của giun.
Một số hoạt chất phổ biến và phổ tác dụng:
-
Mebendazol, Albendazol, Thiabendazol, Pyrantel pamoate: Tác dụng rộng trên nhiều loại giun như giun đũa, giun kim, giun tóc, giun móc, giun mỏ và cả sán dây.
-
Ivermectin: Chuyên trị các loại giun ngoài đường ruột như giun lươn (Strongyloides stercoralis), giun chỉ.
-
Diethylcarbamazine (DEC): Hiệu quả trong điều trị giun chỉ bạch huyết – nguyên nhân gây bệnh phù chân voi (elephantiasis).
Mỗi loại thuốc đều có chỉ định cụ thể về liều lượng, cách dùng, đối tượng sử dụng và thời điểm dùng. Vì vậy, không nên tự ý mua thuốc sử dụng mà cần có sự tư vấn từ bác sĩ hoặc dược sĩ có chuyên môn.
5. Tẩy giun cho trẻ định kỳ – Bước chăm sóc sức khỏe không thể bỏ qua
Tẩy giun cho trẻ định kỳ không chỉ là một biện pháp phòng bệnh đơn giản mà còn đóng vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ sức khỏe đường ruột non nớt của con, giúp tăng cường hấp thu dưỡng chất và hỗ trợ phát triển toàn diện ở trẻ em. Việc lựa chọn thuốc tẩy giun cho trẻ thích hợp, thời điểm sử dụng và liều lượng phù hợp cần được cá nhân hóa theo từng độ tuổi và tình trạng sức khỏe cụ thể.
Chính vì vậy, các phụ huynh nên chủ động theo dõi sức khỏe định kỳ cho con em mình và phối hợp cùng các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn sử dụng thuốc một cách khoa học và an toàn.
Như vậy, việc tẩy giun cho trẻ đúng thời điểm và đúng cách là bước quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ. Cha mẹ nên chủ động tham khảo ý kiến bác sĩ, lựa chọn loại thuốc phù hợp và xây dựng lịch tẩy giun định kỳ, kết hợp với giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống để phòng ngừa hiệu quả nguy cơ tái nhiễm.
Phòng Khám Sản Nhi Xét Nghiệm BS Kha Trâm CS2
|