Trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, siêu đầu dò và siêu âm ổ bụng là hai kỹ thuật phổ biến được sử dụng để thăm khám vùng tiểu khung và cơ quan sinh sản ở nữ giới. Tuy cùng sử dụng sóng siêu âm không xâm lấn, nhưng mỗi phương pháp lại có những đặc điểm, chỉ định và ưu điểm riêng biệt. Vậy siêu âm đầu dò với siêu âm ổ bụng khác biệt ở đâu? Khi nào nên thực hiện từng loại? Hãy cùng Phòng khám Sản – Nhi – Xét nghiệm 18 Starlake tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. Siêu âm là gì?
Siêu âm (ultrasound) là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng âm tần số cao để tạo ra hình ảnh các cấu trúc bên trong cơ thể. Phương pháp này không gây đau, không xâm lấn, không sử dụng bức xạ ion hóa, nên rất an toàn và được ứng dụng rộng rãi trong y học, đặc biệt là lĩnh vực sản phụ khoa.
2. Siêu âm đầu dò âm đạo (Transvaginal Ultrasound) là gì?
Siêu âm đầu dò âm đạo là kỹ thuật sử dụng đầu dò chuyên biệt có kích thước nhỏ, hình trụ, được đưa trực tiếp vào trong âm đạo của người bệnh để khảo sát các cơ quan sinh sản bên trong như âm đạo, cổ tử cung, tử cung, vòi trứng và buồng trứng.
2.1 Chỉ định siêu âm đầu dò
-
Khám phụ khoa chuyên sâu ở phụ nữ đã quan hệ tình dục.
-
Chẩn đoán sớm thai trong tử cung (thai dưới 6 tuần).
-
Đánh giá rụng trứng, nội mạc tử cung, buồng trứng (hỗ trợ sinh sản).
-
Phát hiện u xơ tử cung, polyp nội mạc, viêm vùng chậu, lạc nội mạc tử cung.
-
Theo dõi sự phát triển của nang noãn.
2.2 Ưu điểm
-
Hình ảnh sắc nét, độ phân giải cao, cho phép quan sát rõ chi tiết các cấu trúc nhỏ.
-
Không bị ảnh hưởng bởi mỡ bụng hay hơi trong ruột.
-
Không cần nhịn tiểu, thực hiện được ngay cả khi bàng quang rỗng.
-
Phát hiện được các tổn thương nhỏ, tiềm ẩn.
2.3 Hạn chế
-
Chỉ áp dụng cho phụ nữ đã quan hệ tình dục hoặc đang trong quá trình điều trị hỗ trợ sinh sản.
-
Gây khó chịu nhẹ trong quá trình thực hiện với một số bệnh nhân.
3. Siêu ổ âm bụng (Transabdominal Ultrasound) là gì?
Siêu âm ổ bụng là phương pháp đưa đầu dò (probe) lên vùng bụng dưới, di chuyển qua da để quan sát các cơ quan trong vùng chậu. Gel dẫn truyền siêu âm được bôi lên da bụng để tăng khả năng tiếp xúc và truyền sóng âm.
3.1. Chỉ định siêu âm bụng
-
Thăm khám phụ khoa tổng quát.
-
Phát hiện u nang buồng trứng, u xơ tử cung, viêm vùng chậu.
-
Theo dõi thai kỳ giai đoạn đầu (khi chưa thể siêu âm đầu dò do lý do cá nhân).
-
Trường hợp bệnh nhân chưa quan hệ tình dục.
3.2. Ưu điểm
-
Không xâm lấn, dễ thực hiện.
-
Phù hợp với mọi đối tượng, kể cả bé gái và phụ nữ chưa quan hệ.
-
Có thể khảo sát đồng thời nhiều cơ quan trong ổ bụng.
3.3. Hạn chế
-
Độ phân giải hình ảnh thấp hơn siêu âm đầu dò.
-
Hình ảnh bị ảnh hưởng bởi lớp mỡ bụng, khí trong ruột.
-
Cần nhịn tiểu hoặc uống nhiều nước để làm đầy bàng quang, giúp quan sát rõ hơn.
4. So sánh chi tiết siêu ổ âm bụng và siêu âm đầu dò
Tiêu chí | Siêu ổ âm bụng | Siêu âm đầu dò |
---|---|---|
Vị trí đầu dò | Trên thành bụng | Trong âm đạo |
Đối tượng thực hiện | Mọi phụ nữ, kể cả chưa quan hệ | Phụ nữ đã quan hệ tình dục |
Chuẩn bị trước khi siêu âm | Nhịn tiểu, uống nước để căng bàng quang | Không cần nhịn tiểu |
Độ phân giải hình ảnh | Trung bình | Cao, chi tiết rõ ràng |
Phạm vi khảo sát | Tổng quát vùng chậu | Cận cảnh tử cung – buồng trứng |
Tính xâm lấn | Không xâm lấn | Can thiệp nhẹ, không đau |
Ứng dụng điển hình | Khám tổng quát, theo dõi thai lớn | Khám phụ khoa chuyên sâu, thai sớm |
5. Nên chọn siêu âm đầu dò hay siêu âm ổ bụng?
Tùy theo mục đích chẩn đoán và tình trạng bệnh nhân:
-
Phụ nữ chưa quan hệ tình dục: chỉ có thể thực hiện siêu âm ổ bụng.
-
Phụ nữ đã quan hệ, đặc biệt khi có triệu chứng như rối loạn kinh nguyệt, đau bụng dưới, khó thụ thai… nên ưu tiên siêu âm đầu dò để có hình ảnh rõ nét và kết quả chẩn đoán chính xác hơn.
-
Theo dõi thai dưới 6 tuần tuổi hoặc đánh giá nội mạc tử cung trong điều trị vô sinh hiếm muộn: nên chọn siêu âm đầu dò.
Cả hai kỹ thuật đều có vai trò riêng và có thể bổ sung cho nhau trong quá trình chẩn đoán. Bác sĩ sẽ dựa vào tình trạng lâm sàng, tiền sử bệnh lý và nhu cầu khám chữa bệnh để chỉ định phương pháp phù hợp nhất.
6. Những lưu ý khi thực hiện siêu âm
-
Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ trước khi làm siêu âm: nhịn tiểu nếu siêu âm ổ bụng, đi tiểu trước khi siêu âm đầu dò.
-
Chọn cơ sở y tế uy tín, có đội ngũ bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa, thiết bị siêu âm hiện đại.
-
Không nên ngại ngùng hay lo lắng khi được chỉ định siêu âm đầu dò – đây là phương pháp chẩn đoán an toàn, không gây hại và giúp phát hiện bệnh lý sớm hơn.
Hiểu rõ sự khác biệt giữa siêu âm đầu dò và siêu âm ổ bụng giúp chị em phụ nữ chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản. Mỗi phương pháp đều có ưu điểm riêng và đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán các bệnh lý phụ khoa, theo dõi thai kỳ cũng như hỗ trợ điều trị vô sinh hiếm muộn. Hãy trao đổi cụ thể với bác sĩ chuyên khoa tại Phòng khám Sản – Nhi – Xét nghiệm 18 Starlake để được tư vấn và lựa chọn phương pháp phù hợp nhất với tình trạng của bản thân nhé!
Phòng Khám Sản Nhi Xét Nghiệm BS Kha Trâm CS2
|